Page 144 - Üçüncü Öğretmen

bitkisi ve evcil hayvanıyla bir türlü kurtulamadığı birkaç 80’lerin sonlarında ve 90’larda ekonomik durgunluk
zararlısı olan insanların oluşturduğu bir dünyada baş gösterdiğinde, okulun en ciddiyetsiz buldukları
yaşıyoruz. Ben küçükken böcekleri çok severdim. yanlarından kesinti yapıldı, yani spordan ve doğadan.
Şimdi ise şöyle bir sahne gördüğümde içime Bence artık okul gezilerine çok daha fazla kaynak
dokunuyor: Çocuk elinde çekirge ya da karıncalarla ayırmanın vakti geldi; bu, çocukların ormanda
geliyor, anne babasının buna tepkisi: “Hemen çıkar geçireceği, ya da balık ağlarıyla oyalanabileceği bir
onu buradan!” şeklinde oluyor. Çocuklarımıza doğadan günden ibaret bile olabilir. Çocukları örneğin, en
ya korkmayı ya da nefret etmeyi öğretiyoruz. yakındaki suyoluna götürelim. Bunlar iyi yatırımlardır.

“Çocuğunuzun bir bataklıkta oynamasına izin Fiziğin Taosu kitabının yazarı, biliminsanı Fritjof Capra,
verir miydiniz?” sorusuyla başlayan bir makalenizi Berkeley, California’da çocukların ekosistemdeki
okumuştum. Bataklık benim oyun alanımdı. Çocukken yerlerinin farkına varmalarını amaçlayan Eko-
Leamington’ta bir bataklıkta oynardım. Oraya Okuryazarlık Merkezi’ni açtı. Capra, ister matematik
bayılırdım. Sulak alanlar, gezegende biyoçeşitliliğin olsun ister İngilizce, tüm derslerde daima ekolojik
en fazla olduğu ekosistemler arasında; halbuki biz bir açı yakalanmasını amaçlayan, anaokulundan 12.
sınıfa kadar öğrencilere
Buradan çıkartılacak en önemli ders, çevrenin dışarıda, bizim yönelik bir program
ise burada, içerde olduğumuz anlayışının bir yanılgı olduğu- geliştirdi.
dur. Çevre dört bir tarafımızda olandır; çevre içimizdedir.
Derneğiniz aynı
zamanda çocuklar için
buraların iğrenç ve pis kokulu yerler olduğunu farz The Nature Challenge [Doğanın Daveti] başlıklı bir
ediyor, kurutmayı ve doldurmayı tercih ediyoruz. Bu eğitim programı hazırladı. Fritjof’un programı, elbette
elbette ki trajik bir durum; çünkü bataklık gören çok daha kapsamlı; ancak tabii bu tür bir materyali
herhangi bir çocuğa sorsanız, size oranın büyülü bir öğretmenlere verdiğinizde ânında kavramaları
yer olduğunu söyleyecektir. da harika bir olay. Bu program, faal öğretmenler
arasında çok tutuldu. Çok da sürdürülebilir
Okullara nasıl yeniden sihir katacağız? Çoğu olmayan okulları daha sürdürülebilir hale getirmeye
çocuk için yaşanacak en büyülü tecrübe, bir çalışmak yerine, böyle bir öğretim programını alıp
civcivin yumurtadan çıkmasını görmektir. Sınıfa bir sürdürülebilirliğe yönelik özel tasarlanmış bir okula
kuluçka makinesi kurarak çocuklara farklı evrelerde uyarladığınızı düşünsenize.
yumurtalar göstermek hiç de zor değil. Bana
göre yaşanacak en nefes kesici tecrübe, bir kral Çocuklarla görüşmek için yaptığınız seyahatlerde
kelebeğinin kendini, üstünde altın yaldızlı benekleri sürdürülebilirlikle ilgili önemli fikirler vaat eden ne
olan güzelim, yeşil bir krizalite dönüştürmesini gibi öğrenim ortamlarıyla karşılaştınız? Toronto’nun
ve bir kelebeğin kozadan çıkmasını izlemektir. Bir kuzeyindeki bir okulda, kanalizasyonun yerinde arı-
kelebeğin kozadan çıkmasını görmesi, çocuğun tıldığını ve şeffaf plastik borulardan geçirildiğini gör-
hayatını değiştiren tecrübelerden olacaktır. Sınıflarda müştüm; yani borulardan geçenleri görebiliyordunuz.
öğrencilere bu gibi fırsatlar sunmalıyız. Bunun son derece merak uyandırıcı bir uygulama ol-
duğunu düşünüyorum. Bence okul dediğiniz, dünyayı
Essex County Okul Yönetimi, okul binasının olduğu gibi görebileceğiniz bir yer olmalı. Hem çocuk-
kendisini bir eğitim aracına dönüştürmekten lar, çiş ve kakalarından bahsetmeyi severler; anne
bahsediyor. Ben meseleye elbette enerji ve sarfiyat babaları gibi takıntılı değildirler. Bana göre öğrenilme-
bakımından yaklaşıyorum; bu bakımdan, o binadan si gereken en önemli ders, çevrenin dışarıda, bizim
öğrenilebilecek pek çok ders olduğuna inanıyorum. ise burada, içerde olduğumuz anlayışının bir yanılgı
Ancak, bir binayı zemininden ayrı düşünmek de akıl olduğudur. Çevre dört bir tarafımızda olandır; çevre
almaz bir şey; okulun bulunduğu Essex County ise içimizdedir. Vücudumuzun yüzde altmışı sudan oluşu-
maalesef biyoçeşitlilik bakımından harap durumda. yor; içtiğiniz su dünyanın her yerinden geliyor. Besine
Bölgede hiçbir şey kalmamış, her yer çiftlik olmuş. ihtiyacınız oluyor, başka bir canlı varlığı alıp kendi
70’li yıllarda çocukların kamp yapmaya gittiği ve bedeninize katıyorsunuz. Bunlar çok basit dersler gibi
doğayla iç içe olduğu programlar düzenlenirdi; ancak görünse de, gerçekte çok derin mesajlar içeriyor.

142 | SÜRDÜRÜLEBİLİR OKULLAR